Depresja powszechnie uznawana jest za chorobę cywilizacyjną, kojarzoną przede wszystkim z obniżeniem nastroju, przygnębieniem czy ogólnym brakiem aktywności. Problem ten dotyka ludzi w różnym wieku, jednak w wieku starczym depresja ma szczególny charakter i jest trudna do zdiagnozowania z uwagi na pojawiające się problemy geriatryczne.
 

Okoliczności sprzyjające depresji starczej
 

Seniorom często towarzyszy strach przed własną śmiercią lub odejściem bliskiej osoby, co potęguje obawy, a nawet prowadzi do lęków. Osoby starsze nierzadko też są samotne. Ich dzieci, wnuki, prawnuki zajęci są swoim życiem prywatnym, zawodowym i nawet jeśli poświęcają czas na spotkania z chorym, to zwykle ten czas nie jest wystarczający wobec potrzeb osoby cierpiącej na 
depresję.
 

Kolejnymi czynnikami sprzyjającymi pojawieniu się lub rozwojowi depresji jest występowanie innych chorób. Przede wszystkim wymienia się: cukrzycę, problemy z tarczycą, chorobę Parkinsona, udar, nowotwory, choroby serca i nadciśnienie. Nie bez znaczenia jest też fizyczna niepełnosprawność. Ograniczona sprawność potęguje myśli chorego o jego bezużyteczności.Depresja

Innymi czynnikami są błędy w sposobie odżywania – odwodnienie czy brak odpowiednich składników pokarmowych w diecie. Co ważne - niektóre leki także mogą nasilać stany depresyjne.
 

Objawy depresji u osób starszych
 

    • Ogólna utrata zdrowia i sprawności fizycznej 
 

Objawy związane z ogólną utratą zdrowia i sprawności uznawane są za naturalną konsekwencję starzenia się. W związku z tym często są bagatelizowane. Wszyscy przekonani o nieuchronności 
procesu pogarszającego się zdrowia psychicznego, nie podejmują żadnych działań, uważając etap ten za naturalną kolej rzeczy.

    • Obojętność i drażliwość 
 

Jednym z objawów depresji jest obojętność oraz drażliwość, a nawet irytacja, niekiedy także zmniejszona bądź całkowita utrata zdolności do przeżywania pozytywnych uczuć (satysfakcji, radości), szczególnie wobec przedmiotów czy sytuacji, które wcześniej wywoływały szczęście. Stany depresyjne objawiają się także niechęcią oraz biernością wobec wykonywania prostych czynności

 

    • Obniżony nastrój 

Obniżony nastrój seniora rzutuje na postrzeganie przez niego siebie samego oraz rzeczywistości, która go otacza. Często złemu samopoczuciu towarzyszą lęki, objawiające się niepokojem, 
spowolnieniem psychoruchowym (wolne poruszanie się, cicha mowa). 

      • Ciągły smutek 

Ciągły smutek, utrzymujący się przez większość dnia i prawie każdego dnia, niezależnie od tego co dzieje się w życiu, utrata zainteresowań i zadowolenia z aktywności, które zwykle sprawiały 
przyjemność, obojętność na to co dzieje się dookoła czy zmniejszona energia.  Często chora osoba wysyła komunikaty świadczące o jej stanie, mówiąc np.„ciągle jestem w dołku”, „nic mi się nie chce”, „to wszystko nie ma sensu”. Niepokojące jest, gdy ktoś dotąd aktywny przestaje oddawać się swoim dotychczasowym pasjom. Zauważalna jest też niemożność cieszenia się z pozytywnych wydarzeń.

​

     • Zaburzenia snu 

Niejednokrotnie depresja wiąże się z zaburzeniami snu. Owe zaburzenia mają różną postać. Mogą to być problemy z zaśnięciem, koszmary nocne, wybudzanie się i trudności z ponownym zaśnięciem, sypianie w ciągu dnia. Osobom, którym dokucza depresja często towarzyszy chroniczne zmęczenie.
 

       • Apetyt 
 

Sposób odżywania nie pozostaje obojętny wobec stanów depresyjnych. Osobom przygnębionym towarzyszy obniżone łaknienie, które z kolei prowadzi do utraty wagi. Chorzy zmuszają się do jedzenia bądź robią to automatycznie.

          • Bóle 
 

Osoby starsze często skarżą się na dokuczające im problemy o charakterze somatycznym (zmęczenie, duszności, bóle w klatce piersiowej, bóle pleców lub kończyn,). Trudno jednoznacznie 
ocenić w wyniku czego owe dolegliwości powstały. Mogą być następstwem samej depresji, ale mogą też wynikać z chorób towarzyszących, a zły stan psychiczny jedynie je potęguje.

 

         • Poczucie wyrzutów sumienia 
 

Szczególną uwagę otoczenia powinno zwrócić nieracjonalne poczucie wyrzutów sumienia lub nadmiernej a nie uzasadnionej winy „to wszystko przeze mnie”, „jestem beznadziejny” „jestem ciężarem” oraz nawracające myśli o śmierci lub samobójstwie ”beze mnie byłoby wam lepiej” lub jakiekolwiek zachowania samobójcze np. gromadzenie leków.
   

    Dobrze jest skojarzyć występowanie tego typu objawów z przeżytym niedawno przez bliską osobę długotrwałym stresem, niepowodzeniem , stratą kogoś bliskiego, rozwodem etc. Są to często okoliczności wywołujące chorobę, szczególnie u osób, które mają wrodzoną skłonność do popadania w stany depresyjne. Depresji może towarzyszyć też skłonność do nadużywania alkoholu („zapijanie problemu”) lub częstsze sięganie po inne używki polepszające chwilowo nastrój lub pozwalające zapomnieć o kłopotach.

 

10 kroków, o których warto pamiętać,

gdy podejrzewasz u bliskiej Ci osobie depresję:

​

    1. Wizyta u lekarza specjalisty 
Do wizyty u lekarza trzeba odpowiednio przygotować osobę chorą,. Liczne rozmowy wyjaśniające potrzebę takiej konsultacji ułatwią rozmowę z lekarzem. Idealnym momentem byłoby gdyby osoba chora sama doszła do wniosku, że warto skorzystać  z porady lekarskiej;

2. Pamiętaj, aby osobie chorej nie udzielać rad „weź się w garść”, „popatrz co się z tobą dzieję”;

3. Dotrzymuj obietnic - osoba chora mimo choroby może dokładnie pamiętać Twoje słowa, a niedotrzymanie obietnicy tylko pogorszy stan chorego;

4. Dużo rozmawiaj, zadawaj dużo pytań (nigdy też nie nalegaj na udzielenie odpowiedzi), stwórz choremu przestrzeń do wypowiedzenia się;

 5. Naucz się dokładnie słuchać co mówi chora osoba. Pokazuj jej, że  jesteś mocno zainteresowany tym co chory do Ciebie mówi. Nie bój się zapytać czego chory oczekuje od Ciebie. To co dla osoby chorej jest szczytem możliwości – dla Ciebie może być „pestką”;

6. Zorganizuj czas  osoby chorej, angażuj go w różne aktywności, rozrywki, prace domowe, np. przygotowanie posiłku czy prace manualne;

 7. Ułóż plan dnia tak, aby wypełnić czas, który chory mógłby koncertować na rozpamiętywaniu porażek, zamiast na czynnościach, które zostały zaplanowane; 

 8. Kontroluj ilość przyjmowanych posiłków i płynów;

9. Dbaj o wygląd i higienę chorego, gdyż w stanie silnej depresji chory nie odczuwa konieczności wykonywania podstawowych czynności jak higiena osobista czy założenie czystych ubrań;

10. Zapewnij podopiecznemu właściwe warunki do snu i wypoczynku (wietrzenie pomieszczeń, spacer, spokojna rozmowa, muzyka, książka).

W większości przypadków wystąpienia pierwszych objawów depresji wystarczy wizyta u lekarza ogólnego, ponieważ objawy chorobowe będą nosić charakter nerwicowy. Jeśli jednak takie leczenie nie przyniesie skutków lub też wystąpi pogorszenie, należy skorzystać z pomocy psychiatry. Próby przeczekania okresu depresji lub jej lekceważenia mogą skończyć się bardzo źle.

Zazwyczaj przy rozpoznaniu depresji psychiatra proponuje leczenie szpitalne. Większość chorych i ich rodzin, nie zdając sobie sprawy z ciężkości schorzenia, stanowczo odmawia, wybierając leczenie w domu. Często jest to poważnym błędem. Przy ciężkiej depresji niezbędna jest stała opieka i dozór. Współczesne metody leczenia zmniejszają objawy depresji  zwykle w ciągu kilku tygodni. Stosuje się leczenie farmakologiczne i bardzo istotne jest, aby pacjent zażywał regularnie leki przepisane przez lekarza. Chorzy bardzo często po powrocie do domu, czując się dobrze, odstawiają leki, które mogą dawać pewne objawy uboczne, jak np. suchość w ustach, uczucie 
skrępowania, zaburzenia układu trawienia itp.  Brak objawów nie oznacza jednak zakończenia leczenia. Od taktu i umiejętności rodziny zależy często, czy pacjent będzie kontynuował leczenie.

Bardzo ważne jest stworzenie odpowiedniej atmosfery w domu. Z jednej strony nie można potwierdzać urojeniowych nastawień chorego, gdyż utwierdza się go tylko w fałszywych przekonaniach, a z drugiej strony próby perswazji czy lekceważenia objawów mogą go tylko rozdrażnić lub spowodować jeszcze głębsze odcięcie się do otoczenia. Powinno się unikać konfliktów i kłótni domowych. W stanie depresji chory jest szczególnie wrażliwy na wszelkie nieporozumienia i odnosi je do siebie, obciążając się za ich powstanie. Nie należy również w jego obecności rozważać drobnych nieraz trudności życia codziennego, gdyż pacjenci mają skłonność do wyolbrzymiania wszystkich problemów. Celowe natomiast jest wciąganie ich w codzienne rozmowy czy drobne czynności gospodarcze, odwracanie ich uwagi od rozważań o trudnościach i kłopotach, zwracanie uwagi nawet na drobne, ale pozytywne zdarzenia. Należy również w dyskretny, ale stanowczy sposób pilnować, aby chory zażywał leki, a co najważniejsze nie 
pozostawał sam w domu. Samotność i poczucie „jestem niepotrzebny i bezużyteczny” pogłębiają chorobę. 
 

Zadbaj już dziś o zdrowie swojego Seniora i jeżeli Twoje życie zawodowe nie pozwala na pełne poświęcenie i zapewnienie bezpieczeństwa skorzystaj z doświadczenia i kwalifikacji jednej z naszych Opiekunek.

​

​

​

​